Ψέματα

ΨΕΜΑΤΑ

Τα παιδιά, κυρίως προσχολικής ηλικίας, συχνά καταφεύγουν σε ψέματα, είτε για να αποκρύψουν μια ζημιά είτε γιατί συγχέουν τις φανταστικές τους ιστορίες με την πραγματικότητα. Προτού πάντως μαλώσετε το παιδί σας για το ψέμα που μόλις σας είπε θα πρέπει να διακρίνετε για ποιο ακριβώς λόγο το έκανε. Έχει μεγάλη διαφορά το ψέμα που λέει για να σας κρύψει κάτι, από το ψέμα που επινόησε στα πλαίσια μιας παιδικής φαντασίωσης. Επιπλέον, υπάρχουν παιδιά που λένε ψέματα γιατί έχουν ακούσει τους γονείς τους, σε διάφορες περιπτώσεις, να μην είναι ειλικρινείς σε άλλους ανθρώπους.

Λευκά ψέματα

Τα λευκά ψέματα που λένε οι ενήλικες μεταξύ τους, αυτά δηλαδή που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία και απλά τα χρησιμοποιούμε για να αποφύγουμε μια άκομψη αλήθεια, συχνά μπερδεύουν τα παιδιά. Δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει ότι κάποιο ψέμα είναι ασήμαντο και μερικές φορές μάλιστα επιβεβλημένο, ούτε γιατί σε αυτά απαγορεύεται να λένε ψέματα ενώ οι μεγάλοι μπορούν άνετα να λένε. Αν επομένως το παιδί σας, σας έχει ακούσει να λέτε τέτοια λευκά ψέματα και τώρα θέλει και εκείνο να λέει ελεύθερα τα δικά του ψεματάκια, θα πρέπει απλά να αλλάξετε τη δική σας συμπεριφορά. Ουσιαστικά δεν υπάρχει άλλος αποτελεσματικός τρόπος για να το αποτρέψετε από το να ψεύδεται. Όσο καιρό εσείς θα συνεχίσετε να είστε ανειλικρινείς θα συνεχίσει και εκείνο την ίδια τακτική. Μόνο αν δει ότι και εσείς είστε πάντοτε ειλικρινείς σε αυτά που λέτε θα κατορθώσει και εκείνο να σταματήσει αυτήν τη συνήθεια.

Ψέματα από φόβο

Ένας συνηθισμένος λόγος για τον οποίο ένα παιδί θα πει ψέματα είναι για να καλύψει κάποια ζημιά και να αποφύγει έτσι την επικείμενη τιμωρία. Τα ψέματα αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα και συχνά - όχι πάντα - οφείλονται σε αναποτελεσματικούς χειρισμούς από μέρους των γονιών. Είναι αρκετά σύνηθες για τους γονείς να μαλώνουν το παιδί για κάθε τι που σπάει μέσα στο σπίτι αλλά αυτό ουσιαστικά δε βοηθά σε τίποτα. Τα παιδιά κάνουν διαρκώς ζημιές, όχι γιατί το θέλουν αλλά γιατί τους είναι ακόμη δύσκολο να ελέγχουν απόλυτα τις κινήσεις τους. Μπορεί να σπάσουν μερικά ποτήρια μόνο και μόνο στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τη μητέρα τους στο πλύσιμο. Μπορεί να σπάσουν μερικά βάζα, απλά και μόνο πάνω στον ενθουσιασμό του παιχνιδιού. Δεν το κάνουν από πρόθεση απλά... συμβαίνει! Για το λόγο αυτό με το να μαλώσουμε ένα παιδί δεν πρόκειται να αλλάξουμε την κατάσταση, το μόνο που θα πετύχουμε είναι να του δημιουργήσουμε αισθήματα φόβου.

Θα πρέπει επομένως να αντιμετωπίζετε τις σκανταλιές του παιδιού σας με τέτοιο τρόπο ώστε να μην το κάνετε να φοβάται. Άλλωστε, οι ζημιές είναι απόλυτα συνυφασμένες με το μεγάλωμα ενός παιδιού και είναι δύσκολο να τις αποφύγετε. Προτού λοιπόν «θυμώσετε» βλέποντας το αγαπημένο σας κρυστάλλινο βάζο να έχει γίνει χίλια κομμάτια, σκεφτείτε ότι τίποτα δεν είναι σημαντικότερο από το μικρό σας ζημιάρη.

Αυτό όμως που έχει σημασία είναι να μάθετε στο παιδί σας να παραδέχεται με ειλικρίνεια τις ζημιές και τα λάθη του, χωρίς να καταφεύγει σε ανώφελα ψέματα. Την επόμενη φορά που θα βρείτε κάτι σπασμένο και το παιδί σας ισχυριστεί ότι το έκανε ο σκύλος ή ένας γλάρος που περνούσε τυχαία από εκεί, μη χάσετε την ψυχραιμία σας. Εξηγήστε του με ήρεμο τρόπο ότι δε σας πειράζει για τη ζημιά, ότι δε σας νοιάζουν τα αντικείμενα που χαλάει, ότι το μόνο που σας ενδιαφέρει είναι να σας λέει την αλήθεια. Πείτε του ότι μπορείτε εύκολα να παραβλέψετε τις μικρές του αταξίες αλλά ότι δε σκοπεύετε να δεχτείτε τα ψέματα. Είναι σημαντικό να καταλάβει το παιδί ότι το ψέμα είναι κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγει και ότι είναι πιθανότερο να το τιμωρήσετε για ένα ψέμα παρά για μια ζημιά που έκανε.

Θα πρέπει πάντως να έχετε υπομονή όσον αφορά τα ψέματα του παιδιού σας γιατί ακόμη και αν δεν το μαλώνετε ποτέ, εκείνο και πάλι ενδέχεται να καταφύγει σε ψέματα για να μην παραδεχτεί μια ζημιά που έκανε. Γεγονός που υποδεικνύει ότι κάποιες φορές ακόμη και αν δεν υπάρχει φόβος να τα μαλώσουν οι γονείς τους, τα παιδιά προτιμούν να πουν ψέματα παρά να παραδεχτούν ότι υπήρξαν απρόσεκτα. Σε μια τέτοια περίπτωση καλό είναι να φανείτε υπομονετικοί και να προετοιμαστείτε και αρκετές και διεξοδικές συζητήσεις σχετικά με το ψέμα, μέχρι το παιδί να καταλάβει πραγματικά την αξία της ειλικρίνειας.

Φαντασία - Πραγματικότητα

Τα ψέματα που ενδέχεται να πει ένα παιδί για να προσαρμόσει την καθημερινότητά του στη φανταστική ταυτότητα «υπερ-ήρωα» που διαθέτει, δε χρειάζεται να σας ανησυχούν. Τα παιδιά έχουν πάντοτε ζωηρή φαντασία και πολύ συχνά συνεχίζουν το φανταστικό τους παιχνίδι ακόμη και την ώρα που βρίσκονται μαζί σας. Δεν υπάρχει λόγος να τιμωρήσετε ή να μαλώσετε ένα παιδί γιατί την ώρα που τρώει το φαγητό του παράλληλα βρίσκεται με τη φαντασία του σε ένα τελείως διαφορετικό κόσμο. Μπορείτε όμως να του εξηγήσετε ότι πρέπει να λέει πάντοτε την αλήθεια εάν θέλει οι άλλοι να το πιστεύουν και να δίνουν προσοχή στα λόγια του. Μιλήστε του για το πόσο σπουδαίο είναι να είμαστε ειλικρινείς και τονίστε του ότι μπορεί να παίζει όσο θέλει χωρίς όμως να λέει στους άλλους πράγματα που δεν είναι αλήθεια.