Σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου

Σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου

Η έλλειψη απαντήσεων είναι που καθιστά το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου τόσο τρομακτικό. Το σύνδρομο αυτό ευθύνεται για το θάνατο βρεφών ηλικίας μικρότερης του ενός έτους και παρά τις πολύχρονες έρευνες παραμένει ακόμη απρόβλεπτο. Εντούτοις, ο κίνδυνος από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου μπορεί να μειωθεί σημαντικά αν τα βρέφη ηλικίας μέχρι ενός έτους τοποθετούνται για ύπνο ανάσκελα και όχι μπρούμυτα.

Αναζητώντας απαντήσεις

Όπως γίνεται αντιληπτό από το όνομα του συνδρόμου αφορά τον αιφνίδιο θάνατο βρεφών τα οποία είναι μικρότερα του ενός έτους. Αποτελεί ένα τρομαχτικό ενδεχόμενο κυρίως γιατί επέρχεται χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα ή προειδοποιητικές ενδείξεις, συνήθως σε φαινομενικά υγιή βρέφη. Οι περισσότεροι θάνατοι που σχετίζονται με το σύνδρομο αυτό συμβαίνουν την ώρα που τα βρέφη κοιμούνται και δεν υπάρχει κανένα σημάδι που να υποδεικνύει ότι τα βρέφη αυτά ταλαιπωρήθηκαν ή πόνεσαν. Κι ενώ η διάγνωση των περισσότερων ασθενειών γίνεται με βάση τα συμπτώματα που εμφανίζουν, οι περισσότερες διαγνώσεις του συνδρόμου γίνονται μόνο αφού έχουν αποκλεισθεί όλες οι άλλες πιθανές αιτίες θανάτου μέσω μιας αναλυτικής μελέτης του ιατρικού ιστορικού του βρέφους καθώς και του περιβάλλοντος στο οποίο ζούσε. Αυτή η ανάλυση του ιστορικού βοηθά στο να γίνει σωστή διάκριση μεταξύ των πραγματικών περιστατικών του συνδρόμου από τους θανάτους που οφείλονται σε ατυχήματα, κακοποίηση ή ασθένειες που προηγουμένως δεν είχαν διαγνωστεί όπως είναι τα καρδιολογικά προβλήματα.

Όταν ελέγχουμε ποια βρέφη ενδέχεται να βρίσκονται σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου, δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένας παράγοντας κινδύνου που από μόνος του μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση του συνδρόμου. Αντιθέτως, πολλοί παράγοντες κινδύνου αν συνδυαστούν μαζί μπορεί να προκαλέσουν το θάνατο ενός βρέφους από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

Η πλειονότητα των θανάτων από το σύνδρομο αυτό αφορά βρέφη ηλικίας μεταξύ 2 και έξι μηνών, είναι πιο συχνό τους μήνες του χειμώνα και στατιστικά τα αγοράκια είναι πιο συχνά θύματα του συνδρόμου απ' ότι τα κοριτσάκια.

Παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση του συνδρόμου είναι οι εξής:

• Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Μηδαμινός προγεννητικός έλεγχος.
• Η ηλικία της μητέρας είναι μικρότερη των 20 ετών.
• Η έκθεση του βρέφους σε καπνό τσιγάρου από τη στιγμή της γέννησής του και μετά.
• Υπερβολική θέρμανση του βρέφους με πολλά ρούχα και σκεπάσματα την ώρα του ύπνου.
• Όταν το μωρό κοιμάται μπρούμυτα.

Η κατάλληλη τοποθέτηση του βρέφους κατά την ώρα του ύπνου

Ο σημαντικότερος από τους παράγοντες κινδύνου είναι το να κοιμάται το μωρό μπρούμυτα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η εμφάνιση του συνδρόμου είναι πολύ μεγαλύτερη σε βρέφη που κοιμούνται μπρούμυτα απ' ότι σε βρέφη που κοιμούνται ανάσκελα. Κάποιοι ερευνητές εικάζουν ότι όταν το βρέφος κοιμάται μπρούμυτα ασκείται εντονότερη πίεση στο σαγόνι του, γεγονός που στενεύει τους αεραγωγούς και παρεμποδίζει την αναπνοή του βρέφους. Μια άλλη υπόθεση των ερευνητών είναι ότι όταν το βρέφος κοιμάται μπρούμυτα αυξάνονται οι πιθανότητες να αναπνέει ξανά τον ίδιο τον αέρα που εκπνέει, ειδικά αν το βρέφος κοιμάται πάνω σε μαλακό στρώμα ή με σκεπάσματα, αν έχει πλάι του «αρκουδάκια» και άλλα παρόμοια παιχνίδια ή κάποιο μαξιλάρι. Σύμφωνα με αυτή την εικασία οι μαλακές επιφάνειες που βρίσκονται κοντά στο πρόσωπο του μωρού δημιουργούν μια περιοχή στην οποία παγιδεύεται ο αέρας τον οποίο εκπνέει. Καθώς το μωρό εισπνέει ξανά τον αέρα που έχει μόλις εκπνεύσει, τα επίπεδα οξυγόνου στο σώμα του μειώνονται ενώ τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται, με αποτέλεσμα να προκαλείται τελικά το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

Παράλληλα, τα βρέφη που υποκύπτουν στο σύνδρομο ενδέχεται να έχουν κάποια δυσλειτουργία στο τμήμα της υπόφυσης του εγκεφάλου που πιθανότατα ελέγχει την αναπνοή και την αφύπνιση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Εάν ένα βρέφος αναπνέει αέρα που δεν είναι φρέσκος και δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο, ο εγκέφαλος συνήθως αναγκάζει το μωρό να ξυπνήσει και να βάλει τα κλάματα. Αυτή η κίνηση αλλάζει τόσο τον καρδιακό ρυθμό όσο και το ρυθμό της αναπνοής, αναπληρώνοντας την έλλειψη οξυγόνου. Αλλά ένα πρόβλημα στην υπόφυση μπορεί να στερήσει το βρέφος από την ακούσια αυτή αντίδραση και να το θέσει σε υψηλότερο κίνδυνο ως προς την εμφάνιση του συνδρόμου.

Πολλοί γονείς φοβούνται ότι αν βάλουν το μωρό τους να κοιμηθεί ανάσκελα υπάρχει κίνδυνος να πνιγεί έτσι και κάνει εμετό ή έχει κάποια αναγωγή τροφής. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να πνιγεί ένα υγιές μωρό όταν κοιμάται ανάσκελα. Η κατάσταση είναι διαφορετική για τα βρέφη που αντιμετωπίζουν πρόβλημα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ή έχουν προβλήματα στο άνω τμήμα του αεραγωγού, οπότε το να κοιμούνται μπρούμυτα ίσως να αποτελεί την καλύτερη επιλογή. Επειδή, πάντως, το πώς θα κοιμάται το μωρό έχει εξαιρετική σημασία, θα πρέπει να ζητήσετε από τον παιδίατρό σας να σας πει ποια είναι η ιδανική στάση ύπνου για το δικό σας μωρό.

Επίσης, το να τοποθετούνται τα μωρά στο πλάι για να κοιμηθούν δεν αποτελεί καλή επιλογή γιατί το πιθανότερο είναι ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου θα γυρίσουν από μόνα τους μπρούμυτα.

Κάποιοι γονείς, επίσης, ανησυχούν για την αλλαγή στο σχήμα του κεφαλιού του μωρού τους, καθώς όταν τα μωρά περνούν πολλές ώρες καθημερινά ανάσκελα σχηματίζεται ένα επίπεδο σημείο στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Το ενδεχόμενο αυτό είναι βέβαια πολύ πιθανό αλλά αντιμετωπίζεται εύκολα με το να τοποθετείτε μπρούμυτα το μωρό τις ώρες που είναι ξύπνιο. Βέβαια, από τη στιγμή που το μωρό θα μπορεί να γυρίζει μόνο του το σωματάκι του, μεταξύ 4ου και 7ου μήνα, η στάση που θα έχει κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν μπορεί να ελέγχεται αποκλειστικά από εσάς καθώς το ίδιο το μωρό θα μπορεί να αλλάζει από μόνο του ανά πάσα στιγμή τη στάση του σώματός του.

Συμβουλές για τη μείωση του κινδύνου

Πέρα από το να τοποθετούνται τα υγιή βρέφη ανάσκελα για να κοιμηθούν, υπάρχουν μερικές ακόμη συμβουλές που θα σας βοηθήσουν στο να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου:

• Βάλτε το μωρό να κοιμηθεί σε σκληρό στρώμα και ποτέ πάνω σε μαξιλάρι, καναπέ ή οποιαδήποτε άλλη μαλακή επιφάνεια. Για να αποφύγετε το ενδεχόμενο το μωρό να αναπνέει ξανά τον ίδιο αέρα μην βάζετε κοντά στο πρόσωπο του μωρού κουβέρτες, παιχνίδια ή μαξιλάρια.
• Βεβαιωθείτε ότι το μωρό δε ζεσταίνεται υπερβολικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Διατηρήστε τη θερμοκρασία του δωματίου σε ένα επίπεδο όπου ένας ενήλικας θα ένιωθε άνετα φορώντας απλά ένα κοντομάνικο μπλουζάκι. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αν το μωρό ζεσταίνεται πολύ ενδέχεται να πέσει σε πιο βαθύ ύπνο καθιστώντας πιο δύσκολη μια πιθανή αφύπνιση.
• Μην καπνίζετε, πίνετε αλκοόλ ή κάνετε χρήση ναρκωτικών ουσιών κατά τη διάρκεια της κύησης και μην υποβάλλετε το μωρό σας σε παθητικό κάπνισμα. Τα βρέφη που οι μητέρες τους κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της κύησης αντιμετωπίζουν τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου. Ενώ για τα βρέφη που υποβάλλονται σε παθητικό κάπνισμα ο κίνδυνος διπλασιάζεται.
• Μην αμελείτε τον τακτικό προγεννητικό έλεγχο.
• Μην αμελείτε να κάνετε τακτικά τις εξετάσεις του μωρού σας που σας υποδεικνύει ο παιδίατρός σας.
• Προτιμήστε το θηλασμό αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο θηλασμός περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου, χωρίς να είναι απόλυτα βέβαιοι για το λόγο που συμβαίνει αυτό. Υποθέτουν ότι το μητρικό γάλα προστατεύει τα βρέφη από μολύνσεις που σχετίζονται με την αύξηση του κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου.
• Εάν το μωρό σας έχει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ακολουθήστε με προσοχή τις οδηγίες του παιδιάτρου σας για το πώς θα ταΐζετε το μωρό αλλά και για το πώς θα το βάζετε για ύπνο.
• Βάλτε το μωρό να κοιμάται με την πιπίλα του τον πρώτο του χρόνο. Αν το μωρό σας δε θέλει την πιπίλα μην το πιέσετε. Οι πιπίλες έχουν συνδεθεί με χαμηλότερα επίπεδα κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου. Εάν θηλάζετε, ίσως θα πρέπει να περιμένετε να περάσει ο πρώτος μήνας, για να μπορέσει να εδραιωθεί ο θηλασμός πρώτα.
• Αν και τα βρέφη μπορούν να τοποθετούνται στο κρεβάτι των γονιών τους για την ώρα του νανουρίσματος ή για να τα παρηγορήσετε αν κλαίνε, όταν κοιμηθούν καλύτερα είναι να τα βάζετε στην κούνια τους. Εντούτοις, είναι καλή ιδέα να τοποθετείτε την κούνια στο δωμάτιο των γονιών καθώς η συνήθεια αυτή φαίνεται πως συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου.