Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής




της Καρόλα Folle - Αλέπη (Πτυχιούχος Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος)
Τα υπερκινητικά παιδιά δεν είναι απλά πολύ ζωηρά.
Είναι τα παιδιά που κατά την προσχολική ηλικία τρέχουν από τη μια πλευρά του δωματίου στην άλλη, ψάχνουν τις τσάντες των επισκεπτών, μιλούν συνεχώς, βγαίνουν από το σπίτι τρέχοντας χωρίς να ενημερώσουν τους γονείς τους, σπάζουν και χάνουν τα παιχνίδια τους, ανεβαίνουν στα έπιπλα, δεν κάθονται σε ένα μέρος, κουνούν διαρκώς τα πόδια τους, κοιμούνται αργά και ξυπνούν νωρίς και γενικά εξαντλούν τους γονείς τους.
Στο σχολείο τα παιδιά με υπερκινητικότητα δε μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους σε μια δραστηριότητα, μοιάζουν να είναι αφηρημένα, δεν ακούν τι λέει ο δάσκαλος, σηκώνονται από τη θέση τους, ξεχνούν τα βιβλία και τα τετράδιά τους, «πετάγονται» χωρίς να ερωτηθούν, διακόπτουν το δάσκαλο όταν μιλά, απαντούν απερίσκεπτα και χωρίς να περιμένουν την ολοκλήρωση της ερώτησης και δεν ακολουθούν τους κανόνες όταν παίζουν με άλλα παιδιά. (Μάνος,Ν. (1997) Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής. Θεσσαλονίκη University Studio Press).
Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με  Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. Το ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας που παρουσιάζει ΔΕΠ-Υ κυμαίνεται περίπου στο 7% με σαφή υπεροχή των αγοριών σε σχέση με τα κορίτσια (3:1).
Η ΔΕΠ – Υ μπορεί να εμφανιστεί κιόλας στη βρεφική ηλικία. Τα «δύσκολα μωρά» παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κινητικής δραστηριότητας, εκδηλώνουν έντονες και απρόβλεπτες αντιδράσεις, βρίσκονται συχνά σε κακή διάθεση, με οξύ, έντονο και παρατεταμένο κλάμα, κάνουν ανήσυχο ύπνο, δυσκολεύονται στη μετάβαση από το γάλα στη στερεά τροφή και υποφέρουν από κωλικούς. Τα συμπτώματα της ΔΕΠ - Υ γίνονται όμως πολύ πιο εμφανές με την έναρξη του σχολείου, όπου οι απαιτήσεις για συγκέντρωση της προσοχής και η προσαρμογή σε κοινωνικές καταστάσεις αυξάνουν.
Τα αίτια της ΔΕΠ-Υ δεν είναι ακόμα σαφείς, ωστόσο οι περισσότεροι επιστήμονες διαπιστώνουν την εμπλοκή νευρολογικών και γενετικών παραγόντων. (Κάκουρος & Μανιαδάκη 2002)

Διαγνωστικά κριτήρια για τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα


1.       Συμπτώματα απροσεξίας:
Η «απροσεξία» είναι η αδυναμία συγκέντρωσης και παρατεταμένης διατήρησης της προσοχής, ιδιαίτερα σε δραστηριότητες αυξημένης δυσκολίας.

          Συχνά αδυνατεί να εστιάσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στο σχολείο κ.λ.π.
          Συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του στα καθήκοντά του ή στο παιχνίδι.
          Συχνά φαίνεται σαν να μην ακούει όταν του μιλούν.
          Συχνά δεν ακολουθεί μέχρι τέλους τις οδηγίες που του δίνονται και αδυνατεί να ολοκληρώσει τις σχολικές εργασίες του.
          Συχνά δυσκολεύεται να οργανώσει τις δραστηριότητές του.
          Συχνά αποφεύγει ή είναι απρόθυμο ν αναλάβει καθήκοντα τα οποία απαιτούν σταθερή και διαρκή νοητική προσπάθεια (π.χ. σχολική εργασία στο σχολείο και στο σπίτι).
          Συχνά χάνει πράγματά του (βιβλία, μολύβια, σχολικές εργασίες κ.ο.κ.).
          Συχνά διασπάται εύκολα η προσοχή του από εξωτερικά ερεθίσματα.
          Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες.

2.      Συμπτώματα υπερκινητικότητας
Ο όρος «υπερκινητικότητα» αναφέρεται στην αυξημένη και μη ελεγχόμενη ανάγκη για κινητική δραστηριότητα, ακόμα και σε περιστάσεις που δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες.

          Συχνά κινεί νευρικά τα χέρια και τα πόδια του ή στριφογυρίζει στη θέση του.
          Συχνά σηκώνεται από τη θέση του μέσα στην τάξη.
          Συχνά τρέχει γύρω-γύρω ή εμπλέκεται με τρόπο υπερβολικό σε καταστάσεις όπου αυτή η συμπεριφορά δεν αρμόζει.
          Συχνά δυσκολεύεται να παίζει ήσυχα ή να ασχολείται με δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου.
          Συχνά μιλά υπερβολικά .
          Συχνά κινείται χωρίς σκοπό.


3.      Συμπτώματα παρορμητικότητας
Η «παρορμητικότητα» ορίζεται ως αδυναμία οργάνωσης και ελέγχου των αντιδράσεων στο επίπεδο του λόγου, των πράξεων και των συναισθημάτων.

          Συχνά ξεστομίζει απερίσκεπτα απαντήσεις προτού ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις.
          Συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.
          Συχνά διακόπτει ή «χώνεται» σε συζητήσεις ή παιχνίδια άλλων.

Επιπλέον τα παιδί με ΔΕΠ-Υ μπορεί να παρουσιάζει
          Προβλήματα λόγου
          Προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομήλικους
          Ελλείψεις στις κοινωνικές δεξιότητες
          Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Το θεραπευτικό πρόγραμμα στο γραφείο της ψυχολόγου για την αντιμετώπιση της ΔΕΠ-Υ είναι πολυεπίπεδο και φτιαγμένο έτσι ώστε να  έχει το παιδί  όσο περισσότερες φορές γίνεται επιτυχημένα αποτελέσματα (success oriented) στη θεραπευτική διαδικασία.
Στηρίζεται σε τεχνικές βασισμένες στην γνωσιακή-συμπεριφοριστική παρέμβαση με στόχο να βοηθήσει το παιδί και την οικογένειά του να ασκούν έλεγχο στις σκέψεις και στα συναισθήματά τους ως μέσο για την αλλαγή της συμπεριφοράς τους. Το παιδί μαθαίνει μεταξύ άλλων τεχνικές αυτοελέγχου, μεθόδους βελτίωσης της συγκέντρωσης και της προσοχής και τη διοχέτευση της υπερκινητικότητας σε κατάλληλες συμπεριφορές ανάλογα με την περίσταση. Επίσης εκπαιδεύεται στην εφαρμογή μεθόδων σωματικής και ψυχικής χαλάρωσης ανάλογα με την ηλικία του καθώς και τεχνικές για τη μείωση της έντασής του. Αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας αποτελεί η συμβουλευτική γονέων και εκπαιδευτικών με στόχο την αντικατάσταση δυσλειτουργικών αντιλήψεών τους σχετικά με τη συμπεριφορά του παιδιού, με άλλες, πιο λειτουργικές αντιλήψεις.
Το θεραπευτικό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει επίσης ψυχο-εκπαιδευτικές διαδικασίες όπου χρειάζεται, όπως π.χ. την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων ή την απόκτηση κατάλληλης διεκδικητικής συμπεριφοράς καθώς και παρεμβάσεις για τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης του παιδιού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου