Βρήκαμε την κρυμμένη καφεΐνη

Βρήκαμε την κρυμμένη καφεΐνη

Καφεΐνη: Μια διεγερτική ουσία που βρίσκεται σε πολύ περισσότερα προϊόντα απ’ όσα φανταζόμαστε και συχνά επηρεάζει την υγεία των παιδιών μας...

Του Γιάννη Δεβετζόγλου με τη συνεργασία του Δρ. Χαράλαμπου Χατζηαθανασίου, RQE διευθυντή Ενδοκρινολογικού Τμήματος Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Ποτέ δε θα δίνατε στο 4 ετών παιδάκι σας ένα φλιτζάνι καφέ για πρωινό, σωστά; Κι όμως, ίσως του δίνετε καφεΐνη με άλλους τρόπους χωρίς να το καταλαβαίνετε. Η ακατάλληλη για τα παιδιά ουσία είναι παρούσα σε περισσότερα από 63 φυτά, συμπεριλαμβανομένων των καφεόδεντρων, του τσαγιού, των κακαόδεντρων και των προϊόντων που παράγονται από αυτά, κι όχι μόνο στον καφέ. Ας δούμε μαζί έξι αξιοπρόσεκτες πληροφορίες γι' αυτό το δημοφιλέστατο διεγερτικό, αλλά και ποιες εναλλακτικές λύσεις έχουμε για να μειώσουμε την καφεΐνη που προσλαμβάνουν τα παιδιά μας.

1. Η καφεΐνη βρίσκεται εκεί όπου δε φανταζόμαστε

Όπως ξέρουμε, τα αναψυκτικά τύπου κόλα περιέχουν καφεΐνη (περίπου 32mg ανά κουτάκι των 330ml), πράγμα που αναγράφεται και στη συσκευασία. Το πρόβλημα είναι με τα προϊόντα που δεν υποψιαζόμαστε καν ότι μπορεί να περιέχουν καφεΐνη και, φυσικά, αφού δεν το επιβάλλει η νομοθεσία, δεν το αναγράφουν στις συσκευασίες τους. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά μας μπορεί να την προσλαμβάνουν από εκεί που δεν το φανταζόμαστε. Για παράδειγμα, αναψυκτικά όπως το τσάι Nestea περιέχουν τουλάχιστον 15,18mg καφεΐνης στο κουτάκι των 330ml, ενώ ένα παγωτό Haagen-Dazs με γεύση καφέ έχει 48 mg καφεΐνης ανά κυπελλάκι. Μεγάλες ποσότητες καφεΐνης περιέχουν επίσης τα ενεργειακά ποτά τύπου Lucozade και Gatorade, που πίνουν ορισμένα παιδιά που αθλούνται.

2. Επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά από τους ενηλίκους

Τα παιδιά μας έχουν μικρότερο σώμα και λιγότερα κιλά από εμάς τους ενηλίκους και κατά συνέπεια η ίδια ποσότητα καφεΐνης ασκεί εντονότερη διεγερτική δράση. Τι συμβαίνει όταν η καφεΐνη εισέρχεται στον οργανισμό ενός παιδιού που δεν είναι συνηθισμένο σε αυτή; Προκαλεί προσωρινή αύξηση της πίεσης του αίματος και μπορεί να πυροδοτήσει την απελευθέρωση κορτιζόλης και αδρεναλίνης, των ορμονών του στρες που αυξάνουν τον παλμό της καρδιάς, ενώ επίσης μπορεί να προκαλέσει αρρυθμία. Σε μεγάλες δόσεις επηρεάζει το συντονισμό των κινήσεων, προκαλεί πονοκέφαλο, εκνευρισμό, στομαχόπονο και αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης. Επιπλέον, η καφεΐνη προκαλεί συμπεριφορά παρόμοια με των παιδιών που πάσχουν από το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ADHD), δηλαδή ανησυχία, ανυπομονησία και προβλήματα συγκέντρωσης.

3. Δεν ξεδιψάει

Η καφεΐνη είναι διουρητική, το οποίο σημαίνει ότι διεγείρει τον οργανισμό, ώστε να αποβάλλει υγρά. Στα παιδιά μικρής ηλικίας, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και ακράτεια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εάν, λοιπόν, δώσετε στο παιδί που διψάει μια παγωμένη κόλα ή καφέ, όχι μόνο δε θα ξεδιψάσει (μπορεί να ξεδιψάσει μόνο στιγμιαία), αλλά μπορεί να αποδειχτεί και επικίνδυνη εάν το μικρό έχει ιδρώσει πολύ ή είναι άρρωστο και έχει αφυδατωθεί. Επιπλέον, εξαιτίας της ζάχαρης που περιέχουν τα εν λόγω ροφήματα (αφού η καφεΐνη είναι πικρή), αυξάνεται η ανάγκη για κατανάλωση περισσότερων υγρών.

4. Δημιουργεί ήπιο εθισμό

Είναι πιθανόν παιδιά που καταναλώνουν έστω και μικρή ποσότητα καφεΐνης, δηλαδή δύο περίπου κουτάκια αναψυκτικού που περιέχει καφεΐνη (δείτε ποια είναι στον πίνακα), καθημερινά και για τουλάχιστον έξι μήνες να αποκτήσουν σωματική εξάρτηση από την καφεΐνη. Τα συμπτώματα της στέρησης μπορεί να είναι πονοκέφαλος, υπνηλία, αίσθημα κόπωσης, εκνευρισμός και μειωμένη πίεση του αίματος. Ενώ τα ορατά συμπτώματα διαρκούν μόνο 24 ώρες, έρευνα του Πανεπιστημίου της Μινεσότα έδειξε ότι η επίδραση της καφεΐνης στην ικανότητα συγκέντρωσης και στη σχολική απόδοση των παιδιών μπορεί να διαρκέσει έως και μια εβδομάδα. Οι ειδικοί δε γνωρίζουν μετά βεβαιότητας πόσος χρόνος χρειάζεται γενικά για να αναπτυχθεί εξάρτηση από την καφεΐνη, επομένως παιδιά τα οποία σταματούν και ξαναρχίζουν τακτικά τη διεγερτική αυτή ουσία μπορεί να εκδηλώνουν συνεχείς μικρές κρίσεις στέρησης.

5. Προκαλεί προβλήματα στον ύπνο

Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι περίπου 26% των παιδιών ηλικίας 3-10 ετών πίνουν τουλάχιστον ένα αναψυκτικό με καφεΐνη την ημέρα. Τα παιδιά αυτά κοιμούνται τρεισήμισι ώρες λιγότερο την εβδομάδα από τα παιδιά που αποφεύγουν την ουσία αυτή. Η δράση της αρχίζει σε περίπου 20 λεπτά από την κατανάλωσή της και χρειάζεται έξι τουλάχιστον ώρες για να απορροφηθεί από τον οργανισμό. Εάν, λοιπόν, δώσετε στο μικρό σας να πιει το απόγευμα ένα παγωμένο τσάι, θα δυσκολευτεί πολύ να κοιμηθεί το βράδυ. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι ιδιοτροπίες του μικρού. Ο ύπνος έχει ζωτική σημασία για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ικανότητα μάθησης των παιδιών. Αν τους λείπει ύπνος, θα έχετε μακροπρόθεσμα αρνητικά αποτελέσματα.

6. Βλάπτει τα οστά

Μελέτες σε ενηλίκους έχουν δείξει ότι η καφεΐνη εμποδίζει την απορρόφηση ασβεστίου. Παρότι δεν έχουν γίνει έρευνες σε παιδιά ώστε να προσδιοριστεί με ακρίβεια πόσο επηρεάζονται τα οστά τους, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το πιθανότερο είναι να έχει εξίσου αρνητικά αποτελέσματα. Άρα, μπορεί η έλλειψη ασβεστίου τα πρώτα χρόνια της ζωής τους να προκαλέσει «νοσηρή» ανάπτυξη, μειώνοντας την οστική μάζα και αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων και, κατά προέκταση, τον κίνδυνο οστεοπόρωσης σε μεγαλύτερη ηλικία, γι’ αυτό προληπτικά θα ήταν καλό να αποφεύγεται όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ποιο είναι το ανώτατο καθημερινό όριο πρόσληψης καφεΐνης * 0 mg για παιδιά έως 4 ετών 45 mg για παιδιά ηλικίας 4-6 ετών 62,5 mg για παιδιά 7-9 ετών 85 mg για παιδιά 10-12 ετών 200 mg για τους ενηλίκους *Πηγή: Καναδικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων

Αντικαταστήστε τα καφεϊνούχα με... Νερό ( ή με 3 σταγόνες λεμόνι) Χαμομήλι, φασκόμηλο Χυμό φρούτων Χυμό λαχανικών Χυμό ντομάτας Γάλα, ξινόγαλα

Προϊόν	mg καφεΐνης (κατά μέσο όρο στη δόση)
Καφές φίλτρου Στιγμιαίος Ντεκαφεϊνέ Ντεκαφεϊνέ στιγμιαίος Τσάι Παγωμένο τσάι Σοκολατούχο γάλα Σοκολάτα γάλακτος Μαύρη σοκολάτα Σοκολάτα ζαχαροπλαστικής «Ενεργειακά» ποτά	63mg 90mg 3mg 2mg 42mg 70mg 5mg 6mg 20mg 26mg 100- 150mg (ανάλογα με το μέγεθος)

Προϊόντα	mg καφεΐνης
Coca Cola Light	42,24mg
Nestea, κρύο τσάι	15,18mg (ανά κουτάκι των 330ml)
Burn	29,8mg (ανά κουτάκι των 330ml)
Red Bull	80mg (ανά κουτάκι των 250ml)
Black Ice	135mg (ανά κουτάκι των 250ml)