Νήπια και πειθαρχία

Ανήσυχα νήπια και πειθαρχία!

Για τους περισσότερους γονείς έχουν υπάρξει πολλές στιγμές κατά τις οποίες ένιωθαν μια απέραντη και απόλυτη αγάπη για το παιδί τους ενώ την ίδια ακριβώς στιγμή αισθάνονταν θυμό και απογοήτευση. Τα αγαπημένα μας νήπια δοκιμάζουν καθημερινά τα νεύρα μας γιατί δοκιμάζουν γενικώς τα όρια σε οτιδήποτε γύρω τους. Κάθε μέρα, λίγο - λίγο κάθε φορά, κατακτούν νέες ικανότητες, πραγματοποιούν νέα κατορθώματα και είναι πάντοτε έτοιμα με ανυπομονησία και ενθουσιασμό να δοκιμάσουν αυτές τους τις νέες δεξιότητες.

Κάποιες φορές είναι πραγματικά δύσκολο να συγκρατήσεις ένα νήπιο αλλά είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί. Άλλωστε, το να θέσετε κανόνες και όρια τώρα, που το μικρό παιδί μαθαίνει ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές, θα βοηθήσει στο να προλάβετε μεγαλύτερα προβλήματα στη συνέχεια.

Πρέπει να είστε συνεπείς...

Σε οτιδήποτε έχει να κάνει με την πειθαρχία οι γονείς πρέπει να είναι οπωσδήποτε συνεπείς. Οι γονείς που δεν ακολουθούν με σταθερότητα και συνέπεια τους κανόνες που έχουν θέσει στα παιδιά τους, δεν μπορούν να έχουν την απαίτηση από τα παιδιά τους να ακολουθούν αυτούς τους κανόνες. Εάν για παράδειγμα, έχετε πει στο παιδί σας ότι αν δεν είναι φρόνιμο και δεν φέρεται καλά στα άλλα παιδάκια θα το απομακρύνετε από την παιδική χαρά, θα πρέπει να φροντίσετε να τηρήσετε αυτόν τον κανόνα αν το δείτε να παρεκτρέπετε. Κάθε φορά που λέτε κάτι και δεν το κάνετε, υποβαθμίζετε το κύρος σας. Δε χρειάζεται πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσει το μικρό παιδί ότι οι κανόνες που θέτετε και οι απειλές σας δεν είναι παρά λόγια της στιγμής.

Και, φυσικά, μην ξεχνάτε ότι τα μικρά παιδιά μαθαίνουν με το να παρατηρούν τους ενήλικες και ειδικά τους γονείς τους. Γι' αυτό θα πρέπει να φροντίζετε ώστε η συμπεριφορά σας να αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για τα παιδιά σας. Όταν ζητάτε από το παιδί σας να μαζεύει τα παιχνίδια που έχει πετάξει στο πάτωμα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι θα καταφέρετε πολύ περισσότερα αν και εσείς οι ίδιοι μαζεύετε τα δικά σας πράγματα και έχετε το δικό σας χώρο καθαρό και τακτοποιημένο.

Μειώστε τους πειρασμούς...

Παρατηρώντας το αεικίνητο νήπιο θα έχετε ήδη καταλάβει ότι ο σκοπός του είναι να περιεργαστεί και να εξερευνήσει οτιδήποτε βρίσκεται γύρω του. Τα μικρά παιδιά είναι περίεργα από τη φύση τους, γι' αυτό είναι καλό να προσπαθείτε όσο μπορείτε να διατηρείτε τους χώρους όπου κινείται το παιδί ασφαλείς και χωρίς επικίνδυνα αντικείμενα. Οι ηλεκτρικές συσκευές θα πρέπει να τοποθετούνται σε σημείο όπου το παιδί δεν μπορεί να τις φτάσει και τα πολύ μικρά αντικείμενα θα πρέπει να απομακρύνονται από το χώρο όπου παίζει το παιδί γιατί είναι πολύ πιθανό ότι θα προσπαθήσει να τα βάλει στο στόμα του. Είναι μάταιο να μαλώνουμε ένα νήπιο που επιχείρησε να καταπιεί ένα κουμπί ή ένα δαχτυλίδι από τη στιγμή που εμείς είχαμε αφήσει αυτό το αντικείμενο σε προσιτό για το παιδί σημείο. Είναι καλό να θέτουμε περιορισμούς στο παιδί αλλά και από τη δική μας πλευρά θα πρέπει όσο μπορούμε να προσέχουμε να μην αφήνουμε εκτεθειμένα πράγματα που σίγουρα θα τραβήξουν την προσοχή ενός φιλοπερίεργου μικρού παιδιού.

Χρησιμοποιήστε περισπασμούς...

Εάν το περιφερόμενο παιδάκι αρχίζει να κατευθύνεται προς ένα σημείο επικίνδυνο, όπως είναι κάποιες αφύλακτες σκάλες, ή πλησιάζει ένα επικίνδυνο αντικείμενο όπως ένα οικιακό σκεύος που καίει, πείτε του με ηρεμία «όχι» και είτε απομακρύνετε το παιδί από το σημείο αυτό είτε αποσπάστε του την προσοχή με κάποιο άλλο παιχνίδι ή δραστηριότητα. Το καλό με τα παιδάκια νηπιακής ηλικίας είναι ότι ξεχνούν γρήγορα αυτό που είχαν κατά νου και πολύ γρήγορα καταπιάνονται με κάτι άλλο.

Μη χτυπάτε το παιδί...

Είναι πολύ σημαντικό να μη χαστουκίζετε και να μη χτυπάτε το μικρό παιδί, ούτε καν στα οπίσθια, γιατί ούτως ή άλλως το μικρό παιδί δεν μπορεί να συσχετίσει τη σωματική τιμωρία με τη ζημιά ή τη φασαρία που έκανε. Όσο κι αν εσείς πιστεύετε ότι το παιδί θα καταλάβει με το ξύλο και δε θα ξανακάνει ζημιές, στην πραγματικότητα το μόνο που καταλαβαίνει το παιδί είναι ότι όποτε έχουμε νευριάσει μπορούμε να χτυπάμε τους άλλους ανθρώπους. Με το να χτυπάτε ένα παιδί, δεν το μαθαίνετε πώς να γίνει πιο φρόνιμο, το μαθαίνετε απλά ότι η σωματική τιμωρία και το ξύλο είναι συμπεριφορές αποδεκτές για τους ενήλικες.

Πώς να αποφύγετε τα ξεσπάσματα οργής του νηπίου...

Ακόμη και το πιο φρόνιμο νήπιο ενδέχεται να έχει ξεσπάσματα κατά διαστήματα. Η οργή που εκφράζουν τα μικρά παιδιά είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο για τη νηπιακή ηλικία που οφείλεται στο γεγονός ότι τα νήπια μπορούν να καταλάβουν πολύ περισσότερα από αυτά που είναι σε θέση να εκφράσουν με λέξεις. Η αδυναμία τους επομένως να εκφράσουν αυτά που σκέφτονται και αισθάνονται είναι που τους οδηγεί σε ένα έντονο αίσθημα απογοήτευσης και κατ' επέκταση σε ένα ξέσπασμα οργής.

Τα νήπια, βέβαια, απογοητεύονται και για άλλους λόγους, όπως για παράδειγμα, όταν αδυνατούν να φορέσουν σωστά τα ρουχαλάκια στην κούκλα τους ή όταν δεν μπορούν να κάνουν ό,τι κάνει το μεγαλύτερο αδελφάκι τους. Το αίσθημα της αδυναμίας, το αίσθημα ότι υπάρχουν πράγματα πάνω από τις δυνάμεις τους, τα οδηγεί συχνά σε ξεσπάσματα οργής και απογοήτευσης. Επίσης, το νήπιο ενδέχεται να αισθανθεί έντονη απογοήτευση όταν διεκδικεί μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας και αυτονομίας από τους γονείς και εκείνοι δεν του τα παραχωρούν. Κάθε τι, δηλαδή, που βρίσκεται πέρα από τον έλεγχό τους, πέρα από τις δικές τους δυνάμεις, μπορεί να αποτελέσει πηγή απογοήτευσης για τα χαριτωμένα μας νήπια.

Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τα ξεσπάσματα οργής του μικρού παιδιού είναι να τα αγνοήσετε σε πρώτη φάση, εάν αυτό είναι εφικτό. Η αγνόηση μιας συμπεριφοράς είναι ένας καλός τρόπος για να αποφευχθεί η εδραίωση και η επανάληψή της.

Μπορείτε, επίσης, να δοκιμάσετε τα ακόλουθα:

Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δεν καταφεύγει σε αυτή την οργισμένη συμπεριφορά, μόνο και μόνο, για να τραβήξει την προσοχή σας. Προσπαθήστε να ενισχύσετε τις θετικές συμπεριφορές με το να επιβραβεύετε το μικρό σας κάθε φορά που είναι φρόνιμο και ευδιάθετο. Με τον τρόπο αυτό το παιδάκι θα καταλάβει ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να τραβήξει την προσοχή σας είναι με το να φέρετε καλά.

Δώστε στο μικρό παιδί τον έλεγχο μικρών πραγμάτων. Αυτό μπορεί να εκπληρώσει την ανάγκη του νηπίου για ανεξαρτησία και να καταλαγιάσει τα ξεσπάσματα οργής που εμφανίζει. Μιλώντας για τον έλεγχο μικρών πραγμάτων εννοούμε τη δυνατότητα να επιλέξει εκείνο για μικρά πράγματα που το αφορούν, όπως το τι φρούτο θα φάει το απόγευμα ή ποιο ρούχο θα φορέσει το πρωί.

Όταν επιλέγετε παιχνίδια για το παιδί σας ή όταν το βλέπετε να δοκιμάζει μια δραστηριότητα μόνο του, φροντίστε να είναι πράγματα κατάλληλα για την ηλικία του, ώστε να αποφύγετε το ενδεχόμενο να νιώσει το μικρό παιδί απογοήτευση εάν δεν τα καταφέρει. Είναι καλύτερο τα μικρά παιδιά να ξεκινούν με απλά παιχνίδια και δραστηριότητες και σταδιακά να προχωρούν σε κάτι δυσκολότερο.

Κάθε φορά που το μικρό παιδί σας ζητά κάτι, σκεφτείτε το λίγο καλύτερα προτού αρνηθείτε. Μπορεί αυτό που σας ζητά να μην είναι κάτι το υπερβολικό ή μπορεί να είναι κάτι που μπορείτε να του το προσφέρετε, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι θα θυσιάσετε λίγο από το χρόνο σας. Εάν για παράδειγμα, το παιδάκι θέλει να κάνετε μια βόλτα στο πάρκο κι εσείς είστε κουρασμένοι, είναι εύκολο να του πείτε όχι, αλλά αυτό θα κάνει το παιδί να αισθανθεί ότι είναι δέσμιο των δικών σας διαθέσεων. Είναι προτιμότερο να φυλάτε τις αρνήσεις σας για πράγματα πιο ουσιώδη.

Πρέπει να αντιλαμβάνεστε τα όρια του παιδιού σας. Αν βλέπετε ότι το παιδί είναι κουρασμένο και ότι θέλει να κοιμηθεί για λίγο, δεν υπάρχει λόγος να το πιέσετε να σας ακολουθήσει στα μαγαζιά για τα ψώνια της ημέρας ή σε κάποια άλλη υποχρέωση που έχετε. Εάν το πιέζετε την ώρα που είναι κουρασμένο ή πεινάει, είναι πολύ πιθανό ότι θα το ωθήσετε σε μια ακόμη οργισμένη συμπεριφορά.

Όταν το μικρό έχει ένα ακόμη ξέσπασμα οργής...

Εάν το νήπιο αρχίζει να εκδηλώνει ένα βίαιο ξέσπασμα, διατηρήστε την ψυχραιμία σας. Μην περιπλέκετε τα πράγματα προσθέτοντας στην κατάσταση και τη δική σας απογοήτευση. Τα παιδιά μπορούν να αντιληφθούν πότε οι γονείς τους νιώθουν ότι έχουν φτάσει στα όριά τους και αυτό μπορεί να κάνει την απογοήτευση που αισθάνονται ακόμα πιο έντονη. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι έχει συμβεί στο παιδί και έχει φτάσει σε αυτό το ξέσπασμα. Είναι πιθανό το μικρό σας να έχει βιώσει μια έντονη απογοήτευση και να έχει την ανάγκη να το παρηγορήσετε.

Το να αγνοήσετε το ξέσπασμα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να διαχειριστείτε την κατάσταση. Αρκεί, βέβαια, να μην υπάρχει φόβος ότι το ξέσπασμα του μικρού παιδιού θα θέσει σε κίνδυνο το ίδιο το παιδί ή κάποιο άλλο άτομο που βρίσκεται κοντά του. Συνεχίστε τις δραστηριότητές σας, χωρίς να δίνετε σημασία στο παιδί που φωνάζει, αλλά μένοντας πάντοτε σε σημείο όπου μπορείτε να παρακολουθείτε το παιδί σας. Εάν το μικρό σας, όταν έχει τέτοιου είδους ξεσπάσματα, έχει την τάση να αυτοτραυματίζεται ή να χτυπά άλλους ανθρώπους, θα πρέπει να το πηγαίνετε σε ένα ήσυχο και ασφαλές δωμάτιο, για να το βοηθήσετε να ηρεμήσει.

Για μερικά παιδιά είναι πολύ δύσκολο να ηρεμήσουν μετά από ένα ξέσπασμα θυμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιθανό να το βοηθήσει αν του πείτε: «Θα σε βοηθήσω να ηρεμήσεις τώρα.» Αλλά ό,τι και αν κάνετε για να το βοηθήσετε να ηρεμήσει, μην κάνετε το λάθος να ενθαρρύνετε τη συμπεριφορά του ενδίδοντας σε χάρες που σας ζητάει. Το μόνο που θα πετύχετε αν το κάνετε αυτό είναι να δώσετε στο μικρό παιδί να καταλάβει ότι τα ξεσπάσματα οργής είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να παίρνει αυτό που θέλει. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να επαινέσετε λεκτικά το παιδί σας που τα κατάφερε και ηρέμησε.

Καθώς το μικρό παιδί θα μεγαλώνει θα αποκτά μεγαλύτερη άνεση στο να χειρίζεται το λόγο, θα μπορεί όλο και καλύτερα να εκφράζει αυτά που νιώθει και να διαχειρίζεται έτσι τις απογοητεύσεις του. Σταδιακά, επομένως, τα ξεσπάσματα θυμού θα λιγοστέψουν και θα αντιμετωπίζονται πιο εύκολα. Αν πάντως έχετε διαπιστώσει ότι σας είναι δύσκολο να ελέγχετε τις εκρήξεις οργής του παιδιού σας ή σας είναι δύσκολο να επιβάλλετε πειθαρχία στο μικρό σας, τότε καλό είναι να απευθυνθείτε στον παιδίατρό σας για συμβουλές και καθοδήγηση.