Παιδί και Αθλητισμός

Παιδί και Αθλητισμός Της Βασιλικής Χρυσοστομίδου . . ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΘΛΗΣΗΣ . Ποιές είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να συγκεντρώνει ένα παιδί, προκειμένου να μπορεί να συμμετάσχει σε αθλητικές δραστηριότητες; «Πρώτη προϋπόθεση είναι, να έχει αποκτήσει την απαραίτητη νευρομυϊκή ωριμότητα, γεγονός που δεν ισχύει στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι αφενός το κέντρο βάρους του σώματός τους βρίσκεται ψηλά και αφετέρου ότι η κριτική τους ικανότητα είναι μειωμένη, έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τραυματισμούς. Χάνουν εύκολα την ισορροπία τους και πέφτοντας, χτυπούν στο κεφάλι. Επιπλέον, μόνο 2 στα 10 παιδιά ηλικίας 4 χρόνων μπορούν να ρίξουν με επιτυχία σε συγκεκριμένο στόχο, ενώ 3 μόνο μπορούν να πιάσουν αυτό που τους πετάνε. Εκείνο που θα πρέπει να γίνει κατανοητό από τους γονείς, είναι πως η απόκτηση κινητικών ικανοτήτων είναι εγγενής και δεν εκβιάζεται αφού ακολουθεί στο σύνολο σχεδόν των παιδιών μια δεδομένη πορεία. Δεύτερη προϋπόθεση προκειμένου το παιδί να συμμετάσχει σε κάποια αθλητική δραστηριότητα, αποτελεί η ικανότητα κατανόησης των οδηγιών που δίνονται από τον προπονητή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν μπορούν να συγκεντρωθούν παρά για ένα μικρό χρονικό διάστημα μόνο, ενώ για να καταλάβουν τις κατευθύνσεις του υπεύθυνου, χρειάζονται εικόνα με ταυτόχρονη λεκτική επεξήγηση. Επίσης, στερούνται της ικανότητας γρήγορης λήψης αποφάσεων, που αποτελεί προϋπόθεση σε ανταγωνιστικές καταστάσεις, όπως ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου. Τρίτη και βασική, τέλος,προϋπόθεση είναι το παιδί να έχει κοινωνικοποιηθεί. Η ευκολία να λειτουργεί σε ένα ομαδικό περιβάλλον, να συνεννοείται και να συνεργάζεται με τους συμπαίκτες και τον προπονητή του, του διασφαλίζει την ικανοποίηση που μπορεί να αντλήσει από τη συγκεκριμένη φυσική δραστηριότητα, αυξάνοντας έτσι, παράλληλα τις πιθανότητες να συνεχίζει να αθλείται και στην ενήλικη ζωή του». ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ…ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ             Είδος αθλήματος                                                                               Ηλικία (χρόνια) Αθλήματα, στα οποία οι αθλητές δεν έρχονται σε επαφή μεταξύ τους                          6 Αθλήματα, στα οποία οι αθλητές έρχονται σε επαφή μεταξύ τους                                8 Αθλήματα, στα οποία οι αθλητές συγκρούονται μεταξύ τους                                     10 . ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ Η.Π.Α. Άθλημα                             Μικρότερη ηλικία (χρόνια)                            Μέση ηλικία (χρόνια) Γυμναστική                                     3                                                               8 Κολύμβηση                                     3                                                              11 Στίβος                                            5                                                               11 Πάλη                                              5                                                              11 Ποδόσφαιρο                                    6                                                              10 Μπάσκετ                                         7                                                              12 Τένις                                              8                                                               14 Παιδιά υπέρβαρα; Παιδιά υπερκινητικά; Παιδιά με αδυναμία συγκέντρωσης; Ή ...παιδιά απόλυτα φυσιολογικά; Όλα κλεισμένα στο διαμέρισμα, περνώντας ατελείωτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή, με – συχνά δυσανάλογες προς την ηλικία τους – σχολικές υποχρεώσεις και δυστυχώς με μία διατροφή που τις περισσότερες φορές δεν είναι η ενδεδειγμένη, τα σημερινά παιδιά συχνά απέχουν από ένα υγιεινό τρόπο ζωής. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το γεγονός ότι σήμερα, η ανάγκη για σωματική άσκηση προβάλλει πιο απαραίτητη από ποτέ, προκειμένου τα παιδιά, όχι μόνο να αναπτυχθούν φυσιολογικά αλλά και να εξασφαλίσουν την υγεία τους. Ο παιδίατρος-ενδοκρινολόγος δρ Χαράλαμπος Χατζηαθανασίου, διευθυντής του ενδοκρινολογικού τμήματος του Νοσοκομείου Παίδων «Π.και Α.Κυριακού», απαντάει στις πιο συχνές ερωτήσεις που υποβάλλουν οι γονείς στο γιατρό σχετικά με την ενασχόληση του παιδιού τους με τον αθλητισμό. • Πότε μπορεί ένα παιδί να ξεκινήσει να αθλείται; Είναι καλό ή κακό όταν αρχίζει σε πολύ μικρή ηλικία; «Η έμφυτη περιέργεια και η τάση για εξερεύνηση του περιβάλλοντος, είναι εκείνα που χαρακτηρίζουν τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Επομένως, επιτρέποντας στα παιδιά να ακολουθήσουν τις φυσικές τους τάσεις, ικανοποιείται η ανάγκη για την απαιτούμενη κινητική δραστηριότητα. Πιο απλά, για τα παιδιά κάτω των 6 ετών, μπορούμε να κάνουμε λόγο μόνο για παιχνίδι και όχι για συστηματική ενασχόληση με κάποιο άθλημα. Εξάλλου, όπως φαίνεται από στατιστικά στοιχεία στις Η.Π.Α., 7-8 στα 10 παιδιά που ξεκινούν πολύ μικρά την άθληση, εγκαταλείπουν κάθε αθλητική δραστηριότητα μέχρι την ηλικία των 15 ετών, επειδή δεν τους προσφέρει πλέον καμία ικανοποίηση. Όσο για τις απόψεις που υποστηρίζονται από κάποιους, σύμφωνα με τις οποίες, τα παιδιά που ξεκινούν την άθληση σε πολύ μικρή ηλικία υφίστανται αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους ή βλάβες στο κυκλοφορικό, έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν μύθο. Το ίδιο ισχύει και για το αντίθετο, όταν, δηλαδή, υποστηρίζεται πως το παιδί που μυείται στην άθληση από πολύ νωρίς, έχει περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθεί σε πρωταθλητή. • Πώς πρέπει να γίνεται η επαφή του παιδιού με κάποιο άθλημα; «Στην ιδεωδέστερη περίπτωση, το παιδί έχει την ευκαιρία να γνωρίσει διάφορα αθλήματα και να επιλέξει αυτό που του αρέσει. Αν χρειάζεται περισσότερο από μια απλή ενθάρρυνση, αυτό σημαίνει ότι δεν είναι έτοιμο ακόμη να συμμετάσχει και πρέπει να περιμένουμε. Ο χρόνος του πρέπει να μοιράζεται ισότιμα ανάμεσα στις σχολικές υποχρεώσεις, το άθλημα και το ελεύθερο παιχνίδι, που κατ’ εξοχήν προάγει τη δημιουργικότητα και τον αυθορμητισμό. Στο Δημοτικό, το παιδί μπορεί να συμμετάσχει ενεργά σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες, όχι όμως με στόχο τον πρωταθλητισμό». • Ποιά αθλήματα θεωρούνται κατάλληλα για παιδιά του Δημοτικού; «Πολύ  καλά  αθλήματα  για  τα  παιδιά  του  Δημοτικού  είναι  το κολύμπι, το τρέξιμο, το τένις και, για όσους έχουν τη δυνατότητα, το bowling και το γκολφ. Τα παιδιά του Δημοτικού μπορούν επίσης να συμμετάσχουν σε κάποια αθλήματα που συνεπάγονται σύγκρουση των παικτών, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, η πάλη –οπωσδήποτε όμως όχι η πυγμαχία και η άρση βαρών– με την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται ειδικά μέτρα για την αποφυγή τραυματισμών, όπως κατάλληλος εξοπλισμός, επιτήρηση από εκπαιδευμένο προσωπικό, δημιουργία ομάδων με παίκτες ανάλογων σωματικών προσόντων και ικανοτήτων και, αν είναι δυνατόν, του ίδιου φύλου». • Ποιά πρέπει να είναι η προετοιμασία του παιδιού που πρόκειται να αθληθεί; «Απαραίτητο για να ξεκινήσει το παιδί κάποιο άθλημα, θεωρείται το πιστοποιητικό υγείας, το οποίο αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών νοσημάτων, κυρίως του κυκλοφορικού, τα οποία μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του αθλητή. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ορθοπεδική εκτίμηση, που αποσκοπεί στη διάγνωση συγγενών ή επίκτητων μυοσκελετικών προβλημάτων, τα οποία μπορούν να επιδεινωθούν με την άθληση και να επηρεάσουν την απόδοση του ασκούμενου. Προκειμένου η κλινική εξέταση για την έκδοση πιστοποιητικού υγείας να είναι ολοκληρωμένη, πρέπει επίσης, να περιλαμβάνει εκτίμηση οπτικής οξύτητας καθώς και σταδιοποίηση της εφηβείας. Σε συνεργασία με το ίδιο το παιδί και τους γονείς του, ο παιδίατρος επιβάλλεται να αφιερώσει χρόνο στο να πάρει ένα συστηματοποιημένο ιατρικό ιστορικό του μικρού υποψήφιου αθλητή και να μην καταφύγει σε μία επιπόλαιη εξέταση ρουτίνας, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των παιδιών δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Επειδή, εξάλλου, η λήψη ενός ολοκληρωμένου ιστορικού, μπορεί να οδηγήσει στην ανίχνευση του 60-70% των προβλημάτων που παρουσιάζουν οι αθλητές, συνιστάται επανεκτίμηση του ιστορικού του παιδιού κάθε χρόνο και συμπλήρωση με τα νέα στοιχεία που προκύπτουν, τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια. Εξυπακούεται πως, αν τυχόν διαπιστωθούν ιατρικά προβλήματα, ο παιδίατρος θα παραπέμψει το παιδί στον αντίστοιχο ειδικό». • Ο ρόλος του παιδιάτρου εξαντλείται στη λήψη του ιατρικού ιστορικού; «Εκτός από τη διαπίστωση ενδεχόμενων ιατρικών προβλημάτων, ο παιδίατρος θα πρέπει να εξακριβώσει αν το άθλημα που επιλέχθηκε περιλαμβάνεται στα άμεσα ενδιαφέροντα του παιδιού και δεν αποτελεί επιλογή άλλου. Ο ίδιος, είναι επίσης σε θέση να εκτιμήσει, αν η σωματική διάπλαση του παιδιού ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου αθλήματος αλλά και αν διαθέτει την απαραίτητη ωριμότητα για να ασχοληθεί με το άθλημα αυτό. Επιπλέον, ο γιατρός θα πρέπει να ενημερώσει το ίδιο το παιδί και τους γονείς του για τα συχνότερα ατυχήματα που προκαλούνται από το άθλημα που πρόκειται να ξεκινήσει και την πρόληψή τους. Επίσης, αν το παιδί βρίσκεται στην εφηβεία ή προ-εφηβεία, ο παιδίατρος θα έχει και συμβουλευτικό ρόλο, ενημερώνοντάς το για φλέγοντα θέματα της ηλικίας του, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ, τα ναρκωτικά ή η πρόληψη του AIDS». • Ποιός είναι ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία της επιλογής ενός αθλήματος από το παιδί και στην ενασχόλησή του με αυτό, στη συνέχεια; «Οι γονείς είναι εκείνοι που με τη στάση τους θα διαμορφώσουν την πρώτη αθλητική εμπειρία του παιδιού και θα επηρεάσουν το αίσθημα αυτοεκτίμησής του. Υποχρεωμένοι να παραμερίσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες, από τις οποίες συχνά-δυστυχώς – παρασύρονται οι γονείς, πρέπει να δώσουν στο παιδί να καταλάβει ότι η αξία του δεν εξαρτάται από την έκβαση του παιχνιδιού. Η προσπάθεια επαινείται, ενώ τα λάθη διορθώνονται, με ταυτόχρονη ενθάρρυνση. Όπως προκύπτει, ιδιαίτερα αυξημένη είναι η ευθύνη που έχουν οι γονείς, στο να βοηθήσουν το παιδί να δημιουργήσει θετική εικόνα για τον εαυτό του, να κρατήσει ισορροπία στις διάφορες ασχολίες του, να αντιληφθεί την αξία της ομαδικής δουλειάς και της συνεργασίας και να αγαπήσει τον αθλητισμό, για να συνεχίσει να αθλείται εφ’ όρου ζωής, προς όφελος της σωματικής του υγείας και της ψυχικής του ισορροπίας